Πηγή: NATURE (https://www.nature.com/articles/srep37846)
Η χρόνια κόπωση αποτελεί σύνθετο κλινικό φαινόμενο με σημαντικές επιπτώσεις στην καθημερινότητα, ασαφή αιτιολογία και συχνά περιορισμένη ανταπόκριση στα θεραπευτικά σχήματα της συμβατικής ιατρικής. Στο πλαίσιο αυτό, μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις όπως ο βελονισμός και η τοπική θερμοθεραπεία χρησιμοποιούνται με στόχο τη ρύθμιση του αυτόνομου νευρικού συστήματος και τη μείωση των συμπτωμάτων κόπωσης. Αν και οι δύο μέθοδοι βασίζονται σε στοχευμένη διέγερση συγκεκριμένων σημείων, το κλινικό τους αποτέλεσμα δεν είναι ταυτόσημο: δρουν σε διαφορετικό χρόνο και έχουν διαφορετικά νευροφυσιολογικά αποτυπώματα.
Σε ελεγχόμενη κλινική μελέτη, οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν τυχαιοποιημένα σε τρεις ομάδες των 15: ομάδα βελονισμού, ομάδα θερμοθεραπείας και ομάδα υγιών εθελοντών ως ομάδα ελέγχου. Οι παρεμβάσεις εφαρμόστηκαν στα σημεία ST36 και REN4 (Guanyuan), σε δέκα συνεδρίες διάρκειας 15 λεπτών η κάθε μία, κάθε δεύτερη ημέρα. Ο πρωτεύων παράγοντας ήταν η αξιολόγηση της κόπωσης με το Fatigue Assessment Instrument (FAI), ενώ ως δευτερεύουσα μέτρηση χρησιμοποιήθηκε η μεταβλητότητα του καρδιακού ρυθμού (HRV).
Τα κύρια αποτελέσματα ήταν τα εξής. Οι βαθμολογίες FAI μειώθηκαν σημαντικά μετά την 4η και την 10η συνεδρία σε όλες τις ομάδες, με τη μείωση στην ομάδα θερμοθεραπείας να υπερβαίνει αυτήν της ομάδας βελονισμού μετά την 10η συνεδρία, ένδειξη ισχυρότερου σωρευτικού (μακροχρόνιου) οφέλους της θερμικής διέγερσης. Αντίθετα, στις άμεσες μετρήσεις κατά την 1η συνεδρία, ο βελονισμός προκάλεσε εντονότερες και ταχύτερες μεταβολές στην HRV. Η θερμοθεραπεία παρουσίασε λιγότερο έντονες άμεσες αλλαγές αλλά έδειξε σημαντική αύξηση του συνολικού HRV μετά την 4η και την 10η συνεδρία.
Τα ευρήματα αυτά υποστηρίζουν ότι βελονισμός και θερμοθεραπεία ασκούν συμπληρωματική και όχι ανταγωνιστική δράση στην ομοιόσταση του αυτόνομου συστήματος: ο βελονισμός παρέχει άμεση νευροτροποποίηση (εμφανής σε στιγμιαίες μεταβολές HRV), ενώ η θερμοθεραπεία εγκαθιδρύει βαθμιαία και συσσωρευτικά επανορθωτικές μεταβολές στο συνολικό HRV, οι οποίες συνοδεύονται από μεγαλύτερη μείωση της υποκειμενικής κόπωσης στο πέρασμα των συνεδριών. Στη κλινική πράξη, αυτό σημαίνει ότι η επιλογή ή ο συνδυασμός των δύο μεθόδων μπορεί να προσαρμοστεί στον επιδιωκόμενο στόχο: άμεση νευρορυθμιστική παρέμβαση (βελονισμός) έναντι μακροχρόνιας σταθεροποίησης (θερμοθεραπεία). Παρά το περιορισμένο μέγεθος δείγματος, η παρατηρούμενη τάση υποδεικνύει ότι ένας συνδυασμός, αρχικός βελονισμός για άμεση ανακούφιση και επακόλουθη θερμοθεραπεία για συστηματική ενίσχυση, μπορεί να προσφέρει το καλύτερο ισορροπημένο αποτέλεσμα, δηλαδή άμεση και διατηρήσιμη βελτίωση.
Τέλος, αξίζει να σημειωθούν τα όρια της μελέτης: πρόκειται για πιλοτική δοκιμή με μικρό αριθμό συμμετεχόντων, χωρίς τυφλοποίηση θεραπευτών/ασθενών και χωρίς sham ομάδα. Επομένως τα αποτελέσματα πρέπει να ερμηνευτούν με προσοχή και να επιβεβαιωθούν σε μεγαλύτερες, τυχαιοποιημένες και ελεγχόμενες μελέτες. Παρ’ όλα αυτά, τα αντικειμενικά ευρήματα (FAI, HRV, διαφοροποιήσεις άμεσων vs. μακροχρόνιων αλλαγών) παρέχουν χρήσιμα εργαλεία για την εξατομίκευση της θεραπείας στη χρόνια κόπωση και τεκμηριώνουν την προσθήκη της θερμοθεραπείας ως ασφαλούς και επικουρικής παρέμβασης.
DR. IOANNIS DIMITRIOU MD MLCOM PT CCH MSC PHD TCM MSC MHP MIP
